Η σωματική αδράνεια (physical inactivity) αποτελεί την 4η αιτία θανάτων στον κόσμο σήμερα. Περίπου 2 εκατομμύρια θάνατοι κάθε χρόνο οφείλονται στην υποκινητικότητα και στον καθιστικό τρόπο ζωής επιβεβαιώνοντας τις φοβίες του Παγκόσμιου οργανισμού υγείας (WHO) ότι ένας μη ενεργητικός τρόπος ζωής μπορεί να είναι αιτία θανάτου αλλά και αναπηρίας.

Ο καθιστικός τρόπος ζωής αυξάνει την θνησιμότητα, διπλασιάζει τον κίνδυνο νόσου από καρδιαγγειακά, διαβήτη και παχυσαρκία, αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου, αυξημένης αρτηριακής πίεσης, οστεοπόρωσης, δυσλιπιδαιμίας και φυσικά κατάθλιψης και άγχους. Σύμφωνα με τον WHO το 60-85% του παγκόσμιου πληθυσμού (από αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες) έχουν καθιστικό τρόπο ζωής, κάνοντας το ένα από τα πιο σημαντικά αλλά ταυτόχρονα ανεπαρκώς αντιμετωπίσιμα δημόσια θέματα υγείας στην εποχή που ζούμε. Επίσης υπολογίζεται ότι τα 2/3 των παιδιών έχουν «μη ενεργό» τρόπο ζωής με σοβαρές επιπτώσεις για την μελλοντική τους υγεία.

Ο καθιστικός τρόπος ζωής σε συνδυασμό με το κάπνισμα και μια διατροφή φτωχή σε θρεπτικά είναι πλέον μέρος του συγχρόνου τρόπου ζωής και οδηγούν σε μια ραγδαία αύξηση των ασθενειών όπως καρδιαγγειακά, διαβήτη και παχυσαρκία. Πώς μπορούμε να «προλάβουμε» αυτές τις καταστάσεις;

Η υιοθέτηση ενός ενεργού τρόπου ζωής που να εμπερικλείει συστηματική συμμετοχή σε σωματική δραστηριότητα, την βελτίωση των διατροφικών συνηθειών και την αλλαγή συμπεριφοράς είναι τρεις παρεμβάσεις που μπορούν να επιτευχθούν και συνήθως ξεκινάνε από την παιδική ηλικία στην οποία οι γονείς και τα σχολεία έχουν μεγάλη ευθύνη.

Μερικά παραδείγματα για υιοθέτηση ενός ενεργού τρόπου ζωής :

  • Χρήση σκαλοπατιών αντί για ανελκυστήρα
  • Στάθμευση αυτοκινήτου μακριά από τον προορισμό μας
  • Σύντομη βόλτα 10-15 λεπτών μετά το μεσημεριανό μας
  • Λιγότερο από 10 ώρες τηλεόρασης την εβδομάδα
  • Σύντομες βόλτες στα διαλλείματα στο ωράριο εργασίας
  • Εργασίες στο σπίτι, στον κήπο
  • Χρήση βηματομετρητή /smartwatch για καταγραφή Φ.Δ.

Οι κατευθυντήριες γραμμές σωματικής δραστηριότητας από τον WHO είναι για ενήλικες 20-64 αλλά́και υπερήλικες (65+) είναι 150’ μέτριας έως έντονης σωματικής δραστηριότητας εβδομαδιαίως με το ιδανικότερο σενάριο να αγγίζει τα 280’ .

Σύμφωνα με αποτελέσματα ερευνών όσο πιο σωματικά́δραστήριο είναι ένα άτομο τόσο πιο πιθανό́είναι να διατηρεί σταθερό́το σωματικό του βάρος σε αντίθεση με την καθιστική́ ζωή́που συνδέεται με την αύξηση του σωματικού βάρους. Έρευνα του Paffenbarger et al συνδέει την φυσική δραστηριότητα(Φ.Δ.) με την μείωση του ρίσκου θνησιμότητας! Μάλιστα η καθιστική ζωή αυξάνει τον κίνδυνο θανάτου σε όλα τα επίπεδα του Δείκτη Μάζας σώματος(ΔΜΣ). Αγύμναστοι άνδρες με ΔΜΣ κάτω από 25 είχαν σημαντικά υψηλότερο κίνδυνο από τους άνδρες με υψηλή φυσική κατάσταση. Επίσης παχύσαρκοι άνδρες με υψηλή φυσική κατάσταση είχαν τον ίδιο κίνδυνο με άνδρες με φυσιολογικό σωματικό λίπος και κακή φυσική κατάσταση!

Η Φ.Δ. μειώνει την κατάθλιψη και το άγχος ενώ́παράλληλα βελτιώνει την ψυχική́διάθεση η οποία με τη σειρά́της ενισχύει το κίνητρο για δραστηριά ζωή́.

Και για να συνδέσουμε τα παραπάνω με αυτά που ζούμε αυτές τις ημέρες, ο εγκλεισμός στο σπίτι προκαλεί μείωση της φυσικής δραστηριότητας, μείωση των βημάτων που θα κάναμε υπό κανονικές συνθήκες στην καθημερινότητα μας, αύξηση του χρόνου που είμαστε καθιστοί σε έναν καναπέ η μία καρέκλα και κοιτάμε μια οθόνη, αύξηση του στρες και του άγχους, μείωση της ποιότητας του ύπνου, αύξηση της συχνότητας των γευμάτων, της κατανάλωσης επεξεργασμένων τροφίμων και μείωση της πρόσληψης πρωτεΐνης . Αυτά με την σειρά τους μεταφράζονται σε μείωση της βιταμίνης D, μείωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη, μείωση των ορμονών του αναβολισμού, αύξηση της κορτιζόλης και του οξειδωτικού στρές , καταβολισμό της μυϊκής μάζας και εναπόθεση λιπώδους ιστού. Αρά βλέπουμε ότι με την ακινησία και την καθιστική ζωή αλλάζει όλο μας το μεταβολικό προφίλ με μακρογενέστερα αποτελέσματα την αύξηση πιθανότητας να νοσήσουμε από καρδιαγγειακά, παχυσαρκία, διαβήτη, μεταβολικό σύνδρομο, οστεοπόρωση, κατάθλιψη και… Covid-19; Ίσως αυτός είναι ο μικρότερος εχθρός σε σχέση με το κακό που προκαλούμε στην βιολογία μας.

Ας μείνουμε δραστήριοι, ας μείνουμε ενεργοί, ας μείνουμε υγιείς.

Βιβλιογραφία:

Physical inactivity a leading cause of disease and disability, warns WHΟ
https://www.who.int/news/item/04-04-2020-physical-inactivity-a-leading-cause-ofdisease-and-disability-warns-who

The pandemic of physical inactivity: global action for public health
Author links open overlay panel Prof DrHarold WKohl

Weight Management Exercise specialist Level 4 by Grafts Hellas